Uống thuốc giảm cân có hại không? Sự thật bạn cần biết trước khi dùng

Uống thuốc giảm cân có hại không? Thuốc giảm cân có thể giúp bạn nhanh chóng xuống ký, nhưng liệu có thực sự an toàn? Cùng khám phá những tác động thật sự đến sức khỏe và hướng đi giảm cân bền vững hơn – không gây hại cho cơ thể bạn.

Uống thuốc giảm cân – cơ chế hoạt động là gì?

Trước khi quyết định sử dụng bất kỳ loại thuốc giảm cân nào, bạn cần hiểu rõ thuốc hoạt động ra sao trong cơ thể. Hầu hết các loại thuốc giảm cân trên thị trường hiện nay thuộc 3 nhóm chính sau:

Làm mất nước, lợi tiểu

Đây là cơ chế phổ biến trong các loại “detox” hoặc “giảm cân cấp tốc”. Những loại thuốc này kích thích cơ thể đào thải nước thông qua tiểu tiện hoặc ra mồ hôi, khiến cân nặng sụt nhanh trong vài ngày.

Lợi tiểu: Một số thành phần như caffeine, chiết xuất thảo dược làm tăng hoạt động của thận, khiến bạn đi tiểu nhiều hơn, từ đó sụt cân nhanh chóng. Nhưng thực chất chỉ là mất nước, không phải mỡ.

Tăng tiết mồ hôi: Một số thuốc kích thích cơ thể sinh nhiệt hoặc tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, làm bạn đổ mồ hôi nhiều. Điều này cũng khiến cân nặng giảm tạm thời.

Tuy nhiên, số ký giảm không phải là mỡ, mà chỉ là nước. Khi bạn ăn uống trở lại, cơ thể sẽ giữ nước trở lại như ban đầu.

Giảm cảm giác thèm ăn

Một số thuốc sử dụng hoạt chất tác động lên hệ thần kinh, giúp bạn cảm thấy no lâu hơn hoặc mất cảm giác đói.

1. Sibutramine (đã bị cấm ở nhiều nước)

Cơ chế: Ức chế tái hấp thu serotonin, norepinephrine và dopamine trong não.

→ Làm tăng nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh này, từ đó tạo cảm giác no lâu hơn, giảm hứng thú với ăn uống.

Tác dụng phụ: Tăng huyết áp, hồi hộp, mất ngủ, nguy cơ tim mạch cao. Vì vậy, đã bị cấm sử dụng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam.

2. Phentermine

Cơ chế: Kích thích trung tâm ức chế cảm giác đói trong vùng dưới đồi của não.

→ Làm giảm cảm giác đói, người dùng ăn ít hơn dù không chủ ý.

Phentermine có tính chất giống amphetamine, có thể gây nghiện, mất ngủ, tim đập nhanh, nên chỉ được dùng ngắn hạn và dưới sự giám sát y tế.

3. 5-HTP (5-Hydroxytryptophan) – thường có trong thực phẩm chức năng

Cơ chế: Là tiền chất của serotonin, giúp tăng sản sinh serotonin trong não.

→ Góp phần cải thiện tâm trạng và giảm cảm giác thèm ăn về mặt cảm xúc (emotional eating).

Có thể gây buồn nôn, chóng mặt nếu dùng liều cao. Nếu dùng lâu dài, bạn dễ gặp phải tình trạng mệt mỏi, mất tập trung, cáu gắt vì cơ thể thiếu năng lượng cần thiết cho hoạt động hằng ngày.

Tăng trao đổi chất, đốt mỡ

Loại thuốc này thường chứa chất kích thích giúp đẩy nhanh nhịp tim và nhiệt độ cơ thể, từ đó tăng quá trình trao đổi chất và tiêu hao năng lượng.

1. Caffeine

Cơ chế: Kích thích hệ thần kinh trung ương, tăng tiết adrenaline → làm tăng nhịp tim, thúc đẩy sinh nhiệt (thermogenesis) và tiêu hao năng lượng.

Làm bạn tỉnh táo hơn, tăng chuyển hóa mỡ nhẹ, nhưng nếu lạm dụng dễ gây hồi hộp, run tay, mất ngủ.

2. Synephrine (chiết xuất từ cam đắng)

Cơ chế: Kích thích thụ thể beta-adrenergic tương tự như adrenaline, giúp tăng nhịp tim, huyết áp và sinh nhiệt.

Tác động đến trao đổi chất, giúp đốt nhiều calo hơn khi nghỉ ngơi. Có thể gây tăng huyết áp, đau đầu, tim đập nhanh nếu dùng liều cao.

3. Yohimbine (chiết xuất từ vỏ cây Yohimbe)

Cơ chế: Ức chế thụ thể alpha-2 adrenergic, giúp giải phóng mỡ dự trữ và tăng sinh nhiệt. Làm tăng tiêu hao năng lượng và thúc đẩy giảm mỡ.

Có thể gây bồn chồn, lo lắng, rối loạn nhịp tim nếu dùng sai liều. Tuy nhiên, việc kích thích quá mức có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tim mạch và thần kinh.

Điểm chung của các loại thuốc trên là không giải quyết nguyên nhân gốc rễ của việc giảm cân, đó là tạo ra thâm hụt calo – nghĩa là bạn tiêu hao nhiều năng lượng hơn mức nạp vào.

Uống thuốc giảm cân có hại không?

Câu trả lời ngắn gọn: Có, đặc biệt khi lạm dụng hoặc dùng sai cách. Nhiều người đã trải nghiệm các tác dụng phụ từ nhẹ đến nặng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

Tác dụng phụ thường gặp:

1. Mất nước, tiêu chảy → Khiến cơ thể mệt mỏi, tụt huyết áp

Nguyên nhân: Nhiều loại thuốc giảm cân có thành phần lợi tiểu hoặc nhuận tràng, kích thích cơ thể đào thải nước nhanh chóng qua tiểu tiện hoặc phân lỏng. Việc mất nước và điện giải (như natri, kali) khiến tuần hoàn máu kém hiệu quả hơn, dẫn đến tụt huyết áp, mệt mỏi, yếu sức.

2. Chóng mặt, buồn nôn → Ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc

Nguyên nhân: Một số thuốc tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương để ức chế cảm giác đói hoặc tăng trao đổi chất. Điều này có thể gây rối loạn dẫn truyền thần kinh, từ đó dẫn đến buồn nôn, chóng mặt, mất cân bằng.

Ngoài ra, hạ đường huyết do ăn quá ít cũng là nguyên nhân phổ biến.

3. Giảm khả năng tập trung → Đặc biệt nguy hiểm nếu bạn cần làm việc trí óc

Nguyên nhân: Khi cơ thể không đủ năng lượng do giảm ăn quá mức hoặc bị ức chế thèm ăn nhân tạo, não bộ thiếu glucose – nguồn năng lượng chính để hoạt động.

Điều này khiến bạn khó tập trung, suy giảm trí nhớ tạm thời, dễ cáu gắt hoặc kém linh hoạt trong xử lý công việc.

Tác động đến hệ tiêu hóa và hấp thụ:

Rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày

Khó hấp thụ dinh dưỡng, làm suy yếu hệ miễn dịch

Ảnh hưởng đến tim mạch và tâm lý:

• Tăng nhịp tim, hồi hộp, khó thở
• Mất ngủ, căng thẳng, lo âu kéo dài
• Rối loạn nội tiết tố, đặc biệt ở nữ giới

Nếu không kết hợp thay đổi chế độ ăn và vận động, người dùng rất dễ tăng cân trở lại khi ngừng thuốc – thậm chí nặng hơn trước.

Vì sao nhiều người vẫn chọn thuốc giảm cân?

Dù biết có thể gây hại, nhiều người vẫn lựa chọn thuốc giảm cân vì:

1. Tâm lý muốn giảm cân nhanh – không cần tập luyện

Cuộc sống bận rộn khiến nhiều người muốn có kết quả ngay mà không cần nỗ lực, và thuốc giảm cân trở thành “giải pháp tạm thời” hấp dẫn.

2. Bị thu hút bởi quảng cáo “giảm 5kg trong 1 tuần”

Mạng xã hội, TikTok, quảng cáo online… đầy rẫy những lời mời gọi như:

“Giảm 3–5kg trong 7 ngày không cần ăn kiêng!”
“Uống 1 viên mỗi ngày – eo thon dáng chuẩn!”

Những lời lẽ này đánh mạnh vào tâm lý “muốn nhanh, gọn, không cần suy nghĩ”.

3. Thiếu kiến thức về giảm cân khoa học

Nhiều người vẫn chưa hiểu rõ nguyên tắc thâm hụt calo – điều kiện bắt buộc để giảm mỡ. Do đó, họ dễ tin rằng chỉ cần “uống thuốc” là đủ.

Giảm cân an toàn – không cần thuốc, vẫn hiệu quả

Tin vui là bạn hoàn toàn có thể giảm cân tự nhiên, hiệu quả và không cần thuốc nếu hiểu đúng và làm đúng. Dưới đây là lộ trình đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả

1. Tính TDEE để biết nhu cầu calo hằng ngày

TDEE (Total Daily Energy Expenditure) là lượng calo bạn cần mỗi ngày để duy trì cân nặng.

Giảm 300–500 calo/ngày để bắt đầu quá trình giảm cân an toàn.

2. Ăn đủ chất – không nhịn ăn cực đoan

Ăn nhiều rau xanh, chất xơ, đạm nạc (thịt gà, cá, trứng…)

Hạn chế tinh bột tinh luyện và đường (bánh ngọt, nước ngọt, đồ ăn nhanh)

3. Kết hợp vận động nhẹ nhàng

Chỉ cần 30 phút đi bộ, tập gym, yoga mỗi ngày đã giúp tăng trao đổi chất, đốt mỡ và giữ cơ bắp săn chắc

4. Theo dõi tiến trình – điều chỉnh linh hoạt

Giảm 0.5–1kg/tuần là mức an toàn và dễ duy trì.

Có thể dùng app hoặc sổ tay để ghi lại cân nặng, khẩu phần ăn và mức độ vận động.

Top 4 web tính calo – Công cụ không thể thiếu khi bạn muốn giảm cân khoa học

Kết luận

Uống thuốc giảm cân có thể mang lại kết quả tức thời, nhưng ẩn chứa nhiều rủi ro cho sức khỏe và không mang lại kết quả bền vững nếu bạn không thay đổi lối sống.

Giảm cân thật – khỏe mạnh thật – không thể thiếu sự hiểu biết và kiên trì. Hãy bắt đầu từ việc lắng nghe cơ thể và thực hành thâm hụt calo lành mạnh.