Nguy cơ từ sai lệch tư thế ở trẻ và các cách điều chỉnh

Trong giai đoạn đầu đời, tư thế của trẻ có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển toàn diện cả về thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân và thói quen không lành mạnh khiến ngày càng nhiều trẻ em gặp phải các vấn đề về sai lệch tư thế.

Nguyên nhân nào gây ra sai lệch tư thế ở trẻ em

Chính thói quen sinh hoạt và vận động với tư thế xấu trong thời gian dài là nguyên nhân cho mọi vấn đề sai lệch tư thế ở trẻ em.

Trong cuộc sống, đa phần các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như ăn, học bài, đọc sách… chúng ta đều cần thực hiện ở phía trước thân người. Điều này khiến cho con người phải với tay về phía trước để dễ dàng trong việc thao tác. Lúc này, lồng ngực sẽ có xu hướng hơi gập về phía trước để hỗ trợ những chuyển động này.

Tuy nhiên, tư thế này khiến cho tầm nhìn bị hạ xuống quá thấp khiến trẻ không thể nhìn được sách, vở hay điện thoại nên trẻ có xu hướng ngửa cổ, đưa cằm về phía trước để nhìn rõ hơn. Lâu dần, việc thường xuyên sinh hoạt trong tư thế đó khiến trẻ dễ bị gù lưng hơn.

Bên cạnh đó, song hành với sự tiến bộ của công nghệ khiến con người ngày càng phụ thuộc vào nó, trẻ em ngày nay thực sự lười vận động hơn những thế hệ trẻ em khoảng 20-30 năm trước rất nhiều.

Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới khoảng 80% thanh thiếu niên trên toàn thế giới không đạt được mức độ hoạt động thể chất theo khuyến nghị (2024). 

Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra vấn đề sai lệch tư thế ở trẻ em. Việc lười vận động và không được hướng dẫn vận động đúng cách khiến cho trẻ em không thể phát triển những kỹ năng vận động cơ bản và có thể bị suy giảm khả năng vận động.

Điều này khiến cho cơ bắp có xu hướng trở nên yếu hơn và không thể làm đúng chức năng trong vai trò giữ ổn định tư thế trong các hoạt động hàng ngày.

Tầm quan trọng của việc giữ tư thế đúng

Khuyến khích và hướng dẫn trẻ em hình thành thói quen sinh hoạt trong tư thế đúng ngay từ sớm sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cả về sức khoẻ thể chất lẫn sức khoẻ tinh thần cho trẻ.

Sinh hoạt trong tư thế đúng giúp trẻ đưa cơ thể vào trạng thái chịu áp lực hiệu quả nhất. Lúc này, cơ thể không phải chịu những áp lực lớn quá mức cần thiết có thể gặp ở phải trạng thái tư thế xấu như gù lưng, ngồi lệch một bên… Điều đó làm giảm sự căng thẳng ở những khu vực khớp và cơ bắp trên cơ thể đồng thời giảm thiểu rủi ro chấn thương ở khớp.

Thêm vào đó, việc duy trì tư thế đúng cũng giúp ích cho sự phát triển của trẻ nhỏ khi xương và khớp được phát triển đùng cách. Tư thế xấu có thể dẫn đến những sự phát triển cột sống bất thường và tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp sau này.

Tư thế đúng còn giúp cho khả năng hô hấp của trẻ được cải thiển khi khả năng phình ra của phổi trở nên hiệu quả hơn trong trạng thái này. Qua đó, trẻ có thể lấy được nhiều oxy hơn so với hô hấp trong tư thế xấu. Điều này cũng góp phần tăng sự tập trung của trẻ trong các hoạt động học tập hàng ngày.

Hơn thế nữa, đi, đứng hay ngồi trong tư thế đúng, thẳng lưng giúp trẻ đạt được chiều cao thực sự của bản thân, góp phần cải thiện vẻ đẹp hình thể. Điều này giúp trẻ gia tăng sự tự tin cho trẻ trong cuộc sống hàng ngày.

Hậu quả của tư thế xấu

Nếu ngay từ sớm không hướng dẫn và giám sát trẻ sinh hoạt trong tư thế đúng có thể khiến cho sức khỏe tổng thể của trẻ bị ảnh hưởng rất nhiều.

Ngồi, đi hay đứng trong tư thế xấu như gù lưng, lệch hông… khiến cho các khớp xương và cơ bắp trên thể phải hứng chịu áp lực lớn hơn so với thực tế.

Điều này khiến cho các cấu trúc cơ thể như cơ bắp, gân, dây chằng, đĩa đệm… bị căng thẳng hoặc bị yếu đi theo thời gian và làm tăng nguy cơ gặp phải những cơn đau tại các khu vực như vai gáy, lưng dưới hay thậm chí dần tích lũy chấn thương như thoát vị đĩa đệm, cong vẹo cột sống…

Thường xuyên sinh hoạt trong tư thế sai lệch làm tăng sự căng thẳng ở trẻ nhỏ khi cơ bắp thường xuyên phải chịu áp lực, không được thư giãn.

Thêm vào đó, tư thế xấu góp phần làm cho khả năng hô hấp ở trẻ trở nên kém hơn, lấy được ít oxy hơn trong mỗi lần hít thở. Điều này khiến cho trẻ dễ bị căng thẳng, cáu gắt hay mất tập trung.

Thêm vào đó, tư thế xấu có thể khiến cho các cơ quan nội tạng ở vùng bụng, chủ yếu là các cơ quan tiêu hóa bị chèn ép làm ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa. Trẻ có có nguy cơ mắc phải các vấn đề tiêu hóa cao hơn như trào ngược dạ dày hay táo bón.

Phương pháp điều chỉnh tư thế

Có thể thấy, việc hướng dẫn trẻ hình thành thói quen sinh hoạt trong tư thế đúng ngay từ sớm là một hoạt động rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển toàn diện sau này.

Trong quá trình này, vai trò của gia đình và nhà trường là rất quan trọng. Không chỉ hướng dẫn và giám sát, chính những người lớn trong gia đình hay các thầy cô giáo nên là những tấm gương để trẻ noi theo.

Ở giai đoạn thơ ấu, khả năng nhận thức của trẻ còn thấp nên gần như những hành vi của trẻ là bản năng cộng kèm với sự bắt chước lại những hành vi của người lớn.

Do đó, để giúp trẻ hình thành thói quen sinh hoạt đúng từ sớm, tăng cân tăng cơ chính những người thân của trẻ cũng cần thường xuyên sinh hoạt trong tư thế đúng để trẻ làm theo.

Tuy nhiên, việc phải thường xuyên duy trì tư thế đúng trong sinh hoạt không thực sự là điều thoải mái. Thay vào đó, hãy đặt ra các mốc thời gian và quy định cần phải duy trì tư thế đúng trong bao lâu.

Ví dụ, trong 45 phút của một tiết học, trẻ cần phải duy trì ít nhất 10 phút ngồi trong tư thế thẳng lưng. Thời gian 10 phút này cũng không nhất thiết phải liền mạch mà có thể chia thành 2 lần 5 phút. Điểm mấu chốt để hình thành thói quen là khiến cho nó trở nên dễ dàng, không cần phải nỗ lực quá nhiều.

Bên cạnh việc giám sát trẻ sinh hoạt trong tư thế đúng. Tăng cường hoạt động thể chất cũng là điều cần lưu ý. Được hướng dẫn và thực hiện các hoạt động thể thao đúng kỹ thuật góp phần làm khỏe và hỗ trợ sự phất hệ xương khớp và cơ bắp cho trẻ.