Vạch trần 5 sai lầm của cha mẹ trong nỗ lực tăng chiều cao cho trẻ

Bổ sung canxi, uống sữa, đu xà… phụ huynh ngày nay vẫn đang miệt mài tìm cách tăng chiều cao cho con trẻ bất chấp những cơ sở khoa học. 

Sinh ra trong một dân tộc không có lợi thế về hình thể, “tăng chiều cao cho con” là một trong những từ khóa được các gia đình tìm kiếm nhiều nhất trong hành trình nuôi dạy trẻ. 

Nhắc tới chiều cao, có hàng trăm cách được các bố mẹ “thuộc lòng”. Từ các loại thuốc, thực phẩm bổ sung, phương pháp tập luyện đặc biệt cho đến những mẹo dân gian được truyền tai nhau và áp dụng lên trẻ. 

Gần đây, vào cuối năm 2023 (thời điểm bài viết này được soạn) còn manh nha rộ lên trào lưu cho con ăn đồ chiên rán, dầu mỡ vào buổi tối để tăng chiều cao?! 

Lý lẽ được đưa ra là “người châu Âu ăn dầu mỡ nhiều hơn người châu Á, trong khi các cụ mình ngày xưa toàn ăn đồ luộc nên không cao lớn nổi”. 

Với những người đầy đủ lý trí, lời giải thích này rõ ràng quá vô lý và không tưởng. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy nó đang được các cha mẹ tin và biến chính con mình trở thành “vật thí nghiệm”. 

Trong phạm vi bài viết này, HPF sẽ tổng hợp một số lầm tưởng đã được chính đội ngũ HLV của chúng tôi tiếp nhận từ hàng trăm phụ huynh khi đưa con tham gia lớp học Gym Kid tại các cơ sở HT Private Fitness. 

Hy vọng đây sẽ là một tiếng chuông cảnh tỉnh các cha mẹ cần sáng suốt hơn khi tiếp nhận các nguồn thông tin và vững tin chăm sóc con trẻ.

Sai lầm 1: Bổ sung Canxi đường uống vô tội vạ 

Ngày nay, những thông điệp truyền thông như “gấp đôi canxi cho xương chắc khỏe” thậm chí đã trở thành câu nói hài hước cửa miệng của nhiều người. Do đó, khá dễ hiểu khi nhắc đến chiều cao, chúng ta lập tức nghĩ tới Canxi. 

Dù vậy, khoa học đã chứng minh nếu trẻ có một chế độ ăn đủ đa dạng, bố mẹ hoàn toàn không cần lo lắng đến tình trạng thiếu canxi. 

Đặc biệt khi sữa và các chế phẩm từ sữa giờ đây đã không còn là một dạng thực phẩm đắt đỏ và khan hiếm, nhiều trẻ ngày nay thậm chí còn uống sữa thay nước, uống sữa trừ bữa… tình trạng thiếu Canxi không còn phổ biến. 

Thậm chí, việc bổ sung Canxi liều cao và kéo dài còn có thể dẫn đến sỏi thận, Canxi máu cao, thận làm việc kém hiệu quả, giảm hấp thu các chất khoáng cần thiết khác như Sắt, Kẽm, Magie, Phốt pho… Trong đó, Phốt pho là một vi chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ (1). 

Từ đây, để biết trẻ có cần thực sự cần bổ sung Canxi hay không, cha mẹ hãy đưa con đi khám, xét nghiệm và tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

Sai lầm 2: Phơi nắng để hấp thụ vitamin D3 là đủ 

Vitamin D3 có vai trò quan trọng với nhiều chức năng sinh lý của cơ thể như hệ miễn dịch, nội tiết và đặc biệt là giúp hấp thụ Canxi. 

Mặt khác, vitamin D3 còn là dạng vi chất rất đặc biệt ta không thể lấy đủ từ chế độ ăn hàng ngày mà buộc phải được tổng hợp từ Cholesterol dưới da thông qua kích thích của tia UV. 

Thời gian phơi nắng phụ thuộc vào chỉ số tia UV, chỉ số này càng cao, chúng ta càng cần ít thời gian. Những người da sẫm màu sẽ cần phơi nắng nhiều hơn người có da sáng để lấy đủ lượng D3 cần thiết. 

Quy chiếu với điều kiện tại Việt Nam, chỉ số tia UV trung bình 12 vào các tháng mùa hè, chúng ta sẽ cần khoảng 10 phút phơi nắng vào giữa trưa, không mặc đồ. 

Trong điều kiện đó, để lấy đủ vitamin D3, ta sẽ phải đối diện với nguy cơ ung thư da cũng như các bệnh ngoài da khác. Điều này là không đáng đánh đổi. 

Vậy nên, vitamin D3 được khuyến cáo bổ sung từ khi mới sinh, với liều lượng từ 400-800 IU hoặc cao hơn tùy độ tuổi. (2) (1)

Sai lầm 3: Uống sữa thay nước để tăng chiều cao

Không thể phủ nhận sữa và các chế phẩm từ sữa là một nguồn thực phẩm rất dồi dào Canxi. Đây cũng là nguồn cung cấp Canxi quan trọng trong chế độ ăn của trẻ. 

Thực tế, trong các chiến dịch quốc gia nhằm tăng chiều cao trung bình của thế hệ trẻ tại nhiều nước trên thế giới (Nhật Bản, Trung Quốc…) và cả Việt Nam, việc phổ cập và nâng lượng tiêu dùng sữa trung bình trên đầu người là một trong những mục tiêu quan trọng. 

Tuy nhiên, mọi thực phẩm nạp vào cần duy trì trong một lượng hợp lý. Lượng sữa khuyến nghị cho trẻ dưới 8 tuổi là khoảng 470ml/ngày và với trẻ từ 8-18 tuổi là khoảng 700ml/ngày. 

Liều lượng này tính chung cho sữa và các chế phẩm từ sữa. Do đó, nếu trẻ dùng thêm phô mai, sữa chua… cha mẹ có thể bớt lượng sữa tươi lại (4). 

Khi lựa chọn sữa cho trẻ, gia đình cũng nên ưu tiên sữa tươi không đường. Trong trường hợp trẻ thừa cân, béo phì, cha mẹ cũng có thể chọn sữa ít béo.

Sai lầm 4: Đu xà, tập bơi giúp tăng chiều cao 

Sự thật là không có bất cứ bài tập nhất định nào giúp trẻ tăng chiều cao vượt trội hơn các bài tập khác.(3) 

Điều trẻ cần là vận động

Theo đó, trẻ cần 60 phút mỗi ngày vận động cường độ cao, ra mồ hôi nhiều, tăng nhịp tim… có thể dưới nhiều hình thức khác nhau như nô đùa, chơi trò chơi, chơi thể thao. 

Ngoài ra, trẻ cũng cần các hoạt động kháng lực để phát triển toàn diện hệ xương. Các hoạt động này có thể là mang vác vật nặng vừa sức, kéo co, các trò đối kháng đòi hỏi sức mạnh… 

Các môn thể thao cũng giúp trẻ phát triển toàn diện hệ vận động bao gồm cả các kĩ năng não bộ liên quan như khả năng phản ứng, khả năng phối hợp chuyển động. 

Tuy nhiên, việc tham gia bất cứ bộ môn thể thao nào cũng tiềm ẩn rủi ro chấn thương nếu không tập luyện đúng cách. 

Vậy nên, nếu có điều kiện, bố mẹ hãy cho con tập luyện dưới sự hướng dẫn của các huấn luyện viên. Trong trường hợp điều kiện không cho phép, phụ huynh hãy chủ động tìm hiểu về môn thể thao đó qua các kênh thông tin để giúp con tập luyện an toàn và hiệu quả.

Sai lầm 5: Sản phẩm đặc hiệu tăng chiều cao

Không có sản phẩm thần thánh nào có thể giúp trẻ cao vọt lên sau một thời gian ngắn! 

Tất cả sản phẩm và quảng cáo tăng chiều cao hiện nay đều là hiệu ứng “giả dược”. Bởi nếu trẻ phát triển một cách bình thường, chiều cao sẽ tăng tự nhiên qua thời gian. 

Vô tình cùng lúc này, một số gia đình cho con bổ sung các sản phẩm khác cho con và khiến nhiều người tin rằng chiều cao tăng lên là do các thực phẩm bổ sung này. 

Chiều cao được quy định bởi gene, các yếu tố khác như dinh dưỡng, tập luyện, chế độ sinh hoạt sẽ giúp trẻ phát huy hết tiềm năng mà trẻ có. 

Ví dụ: Nếu gene quy định trẻ cao 1m70 khi trưởng thành, với tất cả điều kiện tốt nhất, trẻ có thể cao thêm vài cm so với 1m70. 

Vậy nên bố mẹ hãy cố gắng tối ưu dinh dưỡng, giấc ngủ và vận động cho trẻ, đó mới là con đường đúng đắn, an toàn và lành mạnh nhất.

Nhìn chung, chiều cao vẫn và sẽ luôn là vấn đề khiến các bố mẹ trăn trở. Không phải tự nhiên tăng chiều cao trở thành một trong những mục tiêu hàng đầu của nhiều quốc gia trong việc cải thiện chất lượng sức khỏe dân cư. 

Tuy nhiên, đây cũng là “mỏ vàng” cho các công ty thương mại khai thác để bán các sản phẩm khác nhau. 

Cha mẹ hãy biết chọn lọc thông tin, lựa chọn thật sáng suốt và đưa ra một chế độ ăn uống, sinh hoạt và vận động phù hợp với con em mình.

Tài liệu tham khảo:

1. Điểm mới về nhu cầu khuyến nghị vitamin D và Canxi | Trạm Y tế Phường Trường Thọ (medinet.gov.vn)
2. MS | Calculate the amount of sun you need using the UV index | Overcoming Multiple Sclerosis (overcomingms.org)
3. Growth and pubertal development in children and adolescents: effects of diet and physical activity
4. Table 2, Table 3, and Appendix A-2 of the Dietary Guidelines for Americans (2005); http://www.healthierus.gov/dietaryguidelines.