Luật kickboxing A-Z: Quy định về đòn đánh và cách tính điểm

Việc tìm hiểu luật kickboxing là yêu cầu cơ bản và quan trọng nhất đối với bất kỳ ai muốn tham gia hoặc theo dõi bộ môn này.

Kickboxing không phải là một cuộc chiến tự do, nó là một môn thể thao đối kháng có cấu trúc chặt chẽ, được định hình bởi các quy tắc về đòn đánh hợp lệ, khu vực tấn công, cách tính điểm và các hành vi bị cấm.

Việc nắm vững những quy định này không chỉ đảm bảo sự an toàn cho người học mà còn là nền tảng để xây dựng chiến thuật thi đấu thông minh và hiệu quả nếu bạn có ý định thi đấu nghiệp dư/bán chuyên/chuyên nghiệp.

Phân biệt các thể thức thi đấu Kickboxing chính tại Việt Nam và quốc tế

Khi nói về luật kickboxing, điều đầu tiên cần hiểu là bộ môn này có nhiều thể thức khác nhau, mỗi thể thức có những quy định riêng về mức độ va chạm và các đòn đánh được cho phép.

Việc phân biệt rõ ràng sẽ giúp bạn -lựa chọn đúng môi trường tập luyện và hiểu rõ hơn các trận đấu mình đang theo dõi.

Luật thi đấu Kickboxing – Light Contact

Đây là thể thức nhẹ nhàng nhất, thường được áp dụng cho trẻ em, người mới bắt đầu hoặc trong các buổi đấu tập kỹ thuật.

Trọng tâm của Light Contact là tốc độ, kỹ thuật và sự chính xác và các đòn đánh chỉ mang tính chạm điểm, võ sĩ tuyệt đối không được dùng toàn bộ sức mạnh để cố gắng hạ gục đối thủ.

Mục tiêu là ghi điểm bằng các kỹ thuật sạch và đẹp mắt. Trận đấu có thể bị dừng lại ngay sau khi một đòn đánh hiệu quả được tung ra để giám khảo cho điểm.

Luật thi đấu Kickboxing – Full Contact

Như tên gọi của nó, Full Contact là thể thức thi đấu đối kháng toàn lực. Mục tiêu của võ sĩ là sử dụng các đòn đấm và đá với sức mạnh tối đa để làm suy yếu và hạ knock-out đối thủ.

Trong luật thi đấu kickboxing Full Contact truyền thống, các đòn đá chỉ được phép tấn công vào các mục tiêu từ thắt lưng trở lên. Thể thức này đòi hỏi nền tảng thể lực, sức mạnh và khả năng chịu đòn cực kỳ cao, thường chỉ dành cho các võ sĩ đã có kinh nghiệm tập luyện lâu năm.

Luật thi đấu Kickboxing – Low Kick

Đây là một trong những thể thức phổ biến nhất trong tập luyện và thi đấu nghiệp dư tại Việt Nam. Về cơ bản, nó giống với Full Contact nhưng có một điểm khác biệt quan trọng: cho phép các võ sĩ sử dụng đòn đá thấp (low kick) để tấn công vào vùng đùi của đối thủ.

Việc cho phép đòn low kick làm tăng tính thực chiến và sự đa dạng trong chiến thuật, đòi hỏi võ sĩ phải có khả năng phòng thủ cả tầm cao và tầm thấp, cũng như khả năng chịu đòn tốt hơn.

Thể thức K-1 Rules (thường thấy ở các giải quốc tế)

K-1 là tên một giải đấu Kickboxing huyền thoại của Nhật Bản và luật lệ của nó đã trở thành một trong những tiêu chuẩn phổ biến nhất trên thế giới, được nhiều giải đấu lớn như Glory Kickboxing áp dụng.

Luật K-1 có thể được xem là một phiên bản lai tạo hấp dẫn giữa Kickboxing và Muay Thái. Nó cho phép các đòn đá thấp (low kick), đồng thời cho phép sử dụng đòn lên gối.

Tuy nhiên, việc ôm và ghì chặt đối thủ bị giới hạn rất chặt chẽ (chỉ được giữ trong khoảnh khắc để ra đòn gối) và các đòn đánh bằng cùi chỏ hoàn toàn bị cấm.

Quy định chung trong một trận đấu Kickboxing chuyên nghiệp

Để một trận đấu diễn ra công bằng và an toàn, cần có một bộ quy tắc chung về không gian, thời gian, trang bị và vai trò của những người điều hành.

Kích thước sàn đấu (ring) và các quy định liên quan

Các trận đấu Kickboxing chuyên nghiệp được diễn ra trên một võ đài hình vuông có dây bao quanh, gọi là “ring”. Sàn đấu tiêu chuẩn có kích thước từ 6×6 mét đến 7×7 mét, được đệm lót để đảm bảo an toàn cho võ sĩ khi ngã. Võ đài được bao quanh bởi 3 hoặc 4 lớp dây thừng, giúp ngăn võ sĩ rơi ra ngoài trong quá trình thi đấu.

Thời gian trận đấu, thời gian nghỉ giữa hiệp

Một trận đấu Kickboxing được chia thành các hiệp đấu khác đấu.

• Thi đấu nghiệp dư: Thường có 3 hiệp, mỗi hiệp kéo dài 2-3 phút.
• Thi đấu chuyên nghiệp: Thường có 3 hiệp, mỗi hiệp 3 phút.
• Các trận tranh đai vô địch: Thường kéo dài 5 hiệp, mỗi hiệp 3 phút.

Giữa mỗi hiệp đấu, võ sĩ sẽ có 1 phút để nghỉ ngơi, hồi phục và nhận chỉ đạo chiến thuật từ đội của mình.

Trang bị bắt buộc (găng tay, đồ bảo hộ) và quy cách

Trang bị là yếu tố tối quan trọng trong luật kickboxing để đảm bảo an toàn.

• Găng tay: Găng thi đấu chuyên nghiệp thường là loại 8oz hoặc 10oz để tăng tốc độ và uy lực đòn đánh. Trong khi đó, găng dùng trong tập luyện và đấu tập thường nặng hơn (12oz, 14oz, 16oz) để bảo vệ tốt hơn cho cả người đeo và bạn tập.
• Bảo hộ răng: Bắt buộc phải có để bảo vệ răng, môi và giảm thiểu chấn động lên hàm, não.
• Bảo hộ hạ bộ: Bắt buộc đối với võ sĩ nam.
• Băng đa: Dùng để quấn quanh bàn tay và cổ tay, giúp cố định các khớp xương nhỏ và giảm nguy cơ gãy, trật khớp khi tung đòn.
• Mũ bảo hộ và Giáp thân: Thường là bắt buộc trong các giải đấu nghiệp dư và của trẻ em, nhưng không được sử dụng trong các trận đấu chuyên nghiệp.

Nhiệm vụ của trọng tài và ban giám định

• Trọng tài: Là người có quyền lực cao nhất bên trong võ đài. Nhiệm vụ của họ bao gồm: bắt đầu và kết thúc hiệp đấu, ra các hiệu lệnh (fight, stop, break), đảm bảo võ sĩ tuân thủ luật kickboxing, đếm giây khi có một võ sĩ bị hạ knock-out, trừ điểm khi có lỗi và có quyền dừng trận đấu nếu nhận thấy một võ sĩ không còn đủ khả năng tự vệ.
• Ban giám khảo: Thường có 3 giám khảo ngồi ở các vị trí khác nhau xung quanh võ đài. Nhiệm vụ của họ là quan sát, chấm điểm từng hiệp đấu một cách độc lập dựa trên các tiêu chí đã định sẵn.

Các đòn Kickboxing hợp lệ và không hợp lệ

Đây là phần thông tin quan trọng của luật kickboxing mà mọi người tập luyện đều phải nắm vững để đảm bảo an toàn.

Các đòn tay được phép

Về cơ bản, các kỹ thuật đấm trong Kickboxing được thừa hưởng hoàn toàn từ Boxing truyền thống, bao gồm:

• Jab (Đấm thẳng tay trước): Đòn thăm dò, giữ khoảng cách.
• Cross (Đấm thẳng tay sau): Đòn đấm uy lực chính.
• Hook (Đấm móc): Đòn tấn công vào hai bên sườn và đầu của đối thủ.
• Uppercut (Đấm móc lên): Đòn tấn công tầm gần, nhắm vào cằm và thân người.
• Backfist (Đấm xoay): Một số thể thức cho phép đòn này, nhưng phải được thực hiện bằng phần mu bàn tay.

Các đòn chân được phép

Các đòn đá là vũ khí tạo nên sự khác biệt cho Kickboxing:

• Roundhouse Kick (Đá cầu vồng): Đòn đá phổ biến và uy lực nhất, có thể tấn công vào chân, sườn hoặc đầu.
• Front Kick (Đá thẳng trước): Dùng để đẩy đối thủ ra xa hoặc tấn công trực diện vào bụng, mặt.
• Side Kick (Đá ngang): Đòn đá có lực xuyên phá mạnh, thường nhắm vào thân người.
• Axe Kick (Đá chẻ): Đưa chân lên cao và hạ xuống như một chiếc rìu.
• Spinning Kicks (Các đòn đá xoay): Các kỹ thuật nâng cao như đá gót xoay

Những đòn CẤM tuyệt đối trong phòng tập

Để đảm bảo an toàn, luật kickboxing cũng  nghiêm cấm các hành vi và đòn đánh sau đây:

• KHÔNG sử dụng cùi chỏ hoặc lên gối (trừ khi luật của giải đấu cho phép như K-1).
• KHÔNG tấn công vào hạ bộ, gáy, đỉnh đầu hoặc cột sống của đối thủ.
• KHÔNG tấn công vào khớp (đặc biệt là khớp gối).
• KHÔNG ôm, vật, khóa siết hoặc ném đối thủ.
• KHÔNG tấn công khi đối thủ đã ngã xuống sàn.
• KHÔNG đánh nguội (tấn công sau khi có hiệu lệnh “stop” của trọng tài).

Hệ thống tính điểm và các cách giành chiến thắng

Hiểu rõ cách tính điểm là cách để xem một trận đấu một cách thông thái và để các võ sĩ xây dựng chiến thuật thi đấu hiệu quả.

Tiêu chí chấm điểm của giám định

Các giám định chấm điểm dựa trên hệ thống “10-Point Must System” và ưu tiên các tiêu chí sau:

1. Gây sát thương và ảnh hưởng rõ rệt: Một cú đấm hoặc đá trúng đích làm đối thủ choáng váng, mất thăng bằng sẽ được đánh giá cao hơn nhiều so với các đòn đánh trúng đích hợp lệ nhưng nhẹ hơn.
2. Số lượng đòn đánh hiệu quả: Số lượng các cú đấm, đá trúng đích một cách rõ ràng và uy lực.
3. Tính áp đảo và chủ động: Võ sĩ nào là người liên tục tiến lên, kiểm soát thế trận và buộc đối thủ phải phòng thủ?

Cách tính điểm cụ thể cho từng loại đòn đánh

Thông thường, người thắng hiệp sẽ được 10 điểm, người thua sẽ được 9 điểm (Hiệp đấu 10-9).

• Nếu một võ sĩ bị đánh ngã (knockdown) một lần trong hiệp, anh ta sẽ bị chấm 8 điểm (Hiệp đấu 10-8).
• Nếu bị đánh ngã hai lần, anh ta sẽ bị chấm 7 điểm (Hiệp đấu 10-7). Trong trường hợp hiệp đấu diễn ra hoàn toàn cân bằng, giám khảo có thể chấm điểm 10-10.

Các lỗi bị cảnh cáo và trừ điểm

Khi một võ sĩ phạm lỗi, trọng tài có thể đưa ra cảnh cáo bằng lời nói. Nếu lỗi đó lặp lại hoặc là một lỗi nghiêm trọng, trọng tài có quyền trừ điểm của võ sĩ đó. Việc bị trừ 1 điểm có thể thay đổi hoàn toàn kết quả của cả trận đấu.

Các hình thức chiến thắng

• Knock-out (KO): Khi một võ sĩ bị đánh ngã và không thể đứng dậy hoặc không thể tiếp tục thi đấu sau khi trọng tài đếm từ 1 đến 10.
• Technical Knock-out (TKO): Trận đấu được dừng lại bởi một trong ba người:
  • Trọng tài: Nhận thấy võ sĩ không còn khả năng tự vệ một cách thông minh.
  • Bác sĩ: Nhận thấy vết thương của võ sĩ quá nghiêm trọng (ví dụ: rách mắt, gãy xương).
  • Góc đài (Cornerman): Huấn luyện viên ném khăn trắng xin thua để bảo vệ võ sĩ của mình.
• Decision (Thắng điểm): Khi trận đấu kết thúc mà không có KO hay TKO. Võ sĩ nào được nhiều giám khảo chấm thắng hơn sẽ là người chiến thắng chung cuộc.
• Đối thủ bỏ cuộc: Võ sĩ tự ra hiệu xin thua hoặc các giám khảo ở góc đài quyết định dừng trận đấu.

So sánh luật Kickboxing và Muay Thái

Về hình thức bề ngoài, Kickboxing và Muay Thái có khá nhiều sự tương giữa hai bộ môn này. Tuy nhiên, luật kickboxing và luật Muay Thái có những khác biệt cốt lõi, tạo ra hai phong cách thi đấu hoàn toàn khác nhau.Các câu hỏi thường gặp về luật Kickboxing

Yếu tố	Kickboxing (Luật K-1)	Muay Thái
Ôm ghì	Bị giới hạn nghiêm ngặt, chỉ được giữ trong khoảnh khắc để ra đòn gối rồi phải buông ra ngay.	Được phép và là một phần quan trọng của chiến thuật. Võ sĩ có thể ôm ghì lâu để kiểm soát, lên gối và đánh chỏ.
Cùi chỏ	Hoàn toàn bị cấm.	Được phép và là một vũ khí cực kỳ nguy hiểm, có thể gây rách da và tạo ra những cú knock-out bất ngờ.
Lên gối	Được phép, nhưng thường chỉ trong khoảnh khắc khi thực hiện động tác ôm ghì chặt hoặc ra đòn từ xa.	Được phép một cách tự do, đặc biệt là khi ôm ghì đối thủ, có thể tấn công vào thân người và đầu.
Nhịp độ	Thường nhanh hơn, dồn dập hơn, tập trung vào các chuỗi đòn (combo) tay và chân.	Thường có nhịp độ chậm hơn, chắc chắn hơn ở các hiệp đầu, tập trung vào các đòn đánh đơn lẻ nhưng uy lực.

Câu hỏi thường gặp liên quan về Luật Kickboxing

Kết luận

Từ những quy định về trang bị an toàn cho người mới tập đến hệ thống tính điểm phức tạp trên sàn đấu quốc tế, luật kickboxing là một hệ thống quy tắc đa dạng và có chiều sâu. Việc tìm hiểu và nắm vững những quy định này không chỉ dành cho các võ sĩ đang nuôi giấc mơ vô địch.

Đối với người tập luyện bộ môn này thì có thể coi nó là những tiêu chuẩn cơ bản để tiến bộ nhanh hơn và an toàn hơn.

Đối với khán giả, nó biến việc xem một trận đấu từ một trải nghiệm giải trí đơn thuần thành một cuộc đấu trí hấp dẫn và đầy tính chiến thuật.

Dù bạn ở vai trò nào, việc tôn trọng và tuân thủ luật kickboxing chính là cách bạn thể hiện sự tôn trọng đối với bộ môn, đối với đối thủ và với chính bản thân mình.