6 điều cha mẹ cần làm ngay hôm nay để phòng tránh còi xương cho con

Bệnh còi xương ở trẻ em vẫn là một vấn đề đáng lo ngại ở nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển. Mặc dù y học đã phát triển, nhưng bệnh vẫn xuất hiện khá phổ biến.

Thực trạng bệnh còi xương

Còi xương là một bệnh lý xảy ra ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn từ 6 tháng đến 2 tuổi, khi xương của trẻ chưa phát triển đầy đủ.

Theo thống kê của Sở Y tế Hà Nội, tại Việt Nam phần lớn trẻ bị thiếu vitamin D (chiếm 20 – 40% trẻ), trong đó, có 8.9% trẻ ở mức nặng. Hằng năm, bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận khoảng 10% bệnh nhi được chẩn đoán bị còi xương (có 35% trường hợp trẻ bị còi xương dưới 3 tuổi). Bên cạnh đó, theo chia sẻ của Viện Dinh dưỡng quốc gia, bệnh còi xương ở trẻ em ở nước ta chiếm tỷ lệ cao: năm 2003 chiếm 65.8% và năm 2014 chiếm 39.1% (chủ yếu ở trẻ dưới 2 tuổi).

Nguyên nhân gây bệnh còi xương ở trẻ

Bệnh còi xương thường xuất hiện khi cơ thể trẻ thiếu hụt các chất dinh dưỡng quan trọng, chủ yếu là canxi và vitamin D, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển xương

Thiếu canxi

Canxi là khoáng chất quan trọng giúp xương chắc khỏe. Khi trẻ không được cung cấp đủ lượng canxi cần thiết, xương sẽ trở nên yếu ớt và dễ bị biến dạng. Điều này đặc biệt nguy hiểm trong giai đoạn trẻ đang phát triển nhanh.

Chế độ ăn uống

Nếu chế độ ăn uống của trẻ thiếu hụt các thực phẩm giàu canxi như sữa, các sản phẩm từ sữa (phô mai, sữa chua), rau xanh đậm (cải xoăn, bông cải xanh) và các loại hạt, cơ thể trẻ sẽ không nhận đủ canxi để nuôi dưỡng xương.

Điều này dễ dẫn đến bệnh còi xương khi xương không đủ mạnh để phát triển đúng cách..

Các bệnh lý và tình trạng sức khoẻ

Một số bệnh lý có thể cản trở quá trình hấp thụ canxi của cơ thể. Ví dụ, bệnh thận mạn tính có thể làm giảm khả năng hấp thu và chuyển hóa canxi. Trong khi đó, bệnh celiac làm tổn thương ruột non, khiến cơ thể khó hấp thu chất dinh dưỡng từ thực phẩm, bao gồm cả canxi.

Ngoài ra, các rối loạn về hormone cũng có thể tác động tiêu cực đến sự phát triển của xương.

Thiếu hụt vitamin D

Đây là nguyên nhân chính gây ra bệnh còi xương. Vitamin D đóng vai trò chủ chốt trong việc giúp cơ thể hấp thu canxi và phospho từ thức ăn.

Khi trẻ thiếu hụt vitamin D, lượng canxi hấp thu sẽ giảm, dẫn đến nguy cơ còi xương. Việc trẻ ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời – nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên – hoặc chế độ ăn uống không đủ vitamin D có thể là nguyên nhân trực tiếp.

Các yếu tố khác

Ngoài ra, các yếu tố như bệnh lý về thận, rối loạn hấp thu, hoặc sử dụng thuốc kháng co giật trong thời gian dài cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh còi xương.

Những trường hợp này thường làm giảm khả năng hấp thu hoặc chuyển hóa các chất cần thiết cho xương, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển.

Một số biểu hiện thường gặp ở trẻ bị còi xương:

+ Trẻ chậm lớn, đầu bẹt, trán dô, ngực bướng.

+ Răng mọc chậm, chậm biết đi, dễ bị đổ mồ hôi trộm.

+ Xương mềm, dễ bị biến dạng, chân vòng kiềng, xương sọ mềm.

+ Trẻ hay quấy khóc, ngủ không ngon.

Cách phòng tránh bệnh còi xương

Để phòng tránh bệnh còi xương cho trẻ, cha mẹ cần chú ý đến các biện pháp sau:

Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá, giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn giúp cung cấp đủ lượng canxi và vitamin D cần thiết, hỗ trợ quá trình phát triển xương.

Bổ sung vitamin D từ sớm theo chỉ định của bác sĩ

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể hấp thụ canxi, do đó cần được bổ sung ngay từ khi trẻ mới sinh.

Liều lượng khuyến nghị:

+ Trẻ từ 0-12 tháng: 400 IU/ngày

+ Trẻ từ 1-18 tuổi: 600 IU/ngày

Các hình thức bổ sung vitamin D

• Viên uống: Có nhiều loại viên bổ sung vitamin D được thiết kế riêng cho trẻ, phù hợp với từng độ tuổi và nhu cầu phát triển.
• Thuốc nhỏ: Đặc biệt dễ dàng sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, giúp hấp thụ nhanh chóng.
• Thực phẩm chức năng: Một số loại thực phẩm như sữa, nước cam được tăng cường vitamin D, giúp cung cấp lượng vitamin D bổ sung một cách tự nhiên.

Bổ sung thực phẩm giàu canxi

Chế độ ăn uống của trẻ cần được bổ sung đầy đủ các thực phẩm giàu canxi như:

• Sữa và các sản phẩm từ sữa: Phô mai, sữa chua.
• Hải sản: Cá, tôm, cua.
• Rau xanh đậm màu: Cải bó xôi, bông cải xanh, cải xoăn.
  Các thực phẩm này không chỉ giàu canxi mà còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng khác hỗ trợ quá trình phát triển của xương.

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Thời điểm tắm nắng tốt nhất cho trẻ em thường là vào buổi sáng, khoảng từ 7 đến 9 giờ sáng. Vào thời điểm này, ánh nắng mặt trời không quá gay gắt và có thể giúp cơ thể tổng hợp vitamin D mà không gây hại cho da.

Tắm nắng vào buổi trưa, đặc biệt là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, có thể làm tăng nguy cơ bị cháy nắng và tổn thương da, vì ánh nắng UVB mạnh hơn trong khoảng thời gian này.

Nguồn thông tin chi tiết về thời điểm tắm nắng tốt nhất cho trẻ: [Mayo Clinic – Vitamin D and Sun Exposure]

Khám sức khỏe định kỳ

Việc đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ không chỉ giúp theo dõi sự phát triển tổng thể mà còn là cách hiệu quả để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, bao gồm cả bệnh còi xương.

Thông qua quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ đánh giá tốc độ phát triển xương, chiều cao, cân nặng, và đề xuất các biện pháp can thiệp sớm nếu có biểu hiện của bệnh lý.

Điều trị kịp thời các bệnh lý liên quan

Ngoài việc kiểm tra sự phát triển xương, nếu trẻ mắc các bệnh lý về tiêu hóa, thận hoặc hệ miễn dịch, việc điều trị sớm là cực kỳ quan trọng.

Những bệnh này có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu các dưỡng chất như canxi và phospho – hai khoáng chất cần thiết cho sự phát triển xương. Đảm bảo sức khỏe của trẻ được duy trì tốt sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh còi xương và các vấn đề liên quan đến xương khớp trong tương lai.

Việc phòng tránh bệnh còi xương là vô cùng quan trọng và cần được thực hiện ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chế độ chăm sóc trẻ hợp lý và hiệu quả nhất.